ابوالوفا بوزجانی منجم و ریاضیدان ایرانی

در اين بخش مي‌توانيد در مورد کليه مباحث مرتبط با نجوم به بحث بپردازيد

مدیران انجمن: شوراي نظارت, مديران هوافضا

ارسال پست
Captain I
Captain I
پست: 370
تاریخ عضویت: سه‌شنبه ۱۵ شهریور ۱۳۹۰, ۷:۲۸ ب.ظ
سپاس‌های ارسالی: 6398 بار
سپاس‌های دریافتی: 3280 بار

ابوالوفا بوزجانی منجم و ریاضیدان ایرانی

پست توسط behrad90 »

  بوزجانی؛ رياضيدان ايراني كه يك دهانه ماه به نام  

 تصویر 



  بوزجانی از مفاخر علمی ایران و از بزرگترین ریاضیدانان و منجمان مسلمان است كه در تکمیل حسـاب مثلثات سهمی بسزا داشت تا جايي كه به پاس خدمات وي به علم ریاضیات و نجوم یکی از دهانه‌های ماه را به اسم او نامگذاری کرده‌اند.

ابوالوفا محمد بوزجانی یا ابوالوفا محمد بن محمد بن یحیی بن اسماعیل بن عباس، ریاضیدان و منجم بزرگ ایرانی در دوران طلایی اسلام است که حدود 1000 سال پیش در روستای بوزجان تربت جام زاده شد و تحصیلات ریاضی خود را نزد خانواده آموخت.

بوزجانی بدون تردید یکی از مشهورترین منجمان و مهندسان زمان خود بود و این مطلب از قضاوتی که دانشمندان معاصر وی و مورخان بعدی درباره او کرده اند، کاملا مشخص است.بوزجانی با غنی‌تر ساختن ابزار مثلثات کروی، حل مسائل را راحت‌تر کرد

ابوالوفا در تکمیل حسـاب مثلثات سهمی بسزا داشت و همچنین کشفیاتی در مثلثات و هندسه دارد که می توان بــــه قاعــــده مقادیر اربعه کــــه اساس حـل مثلثات کروی است، اشاره کرد.وی همچنین نسبت «سکانت» را پیدا کرد و نخستين كسي است که شعاع دایره را برابر با یک در نظر گرفت.

بعضی از دانشمندان عقیده دارند که در بین ریاضیدانان اسلامی، ابوالوفا نخستين کسی است که در حل معادلاتش از اعداد منفی استفاده كرده است.حتي شاید او نخستین کسی باشد که در مثلثات کروی غیر قائم الزاویه نظریه «جیب» را آورد و حساب جیب 30 درجه از اوست.

همچنين او نخستين كسی است كه جدول های سینوس و تانژانت را در بازه های ۱۵ دقیقه ای تنظیم كرد كه این كار قسمتی از كار اكتشافی درباره مدار ماه بود.بوزجانی تابع های سكانت و كسكانت را معرفی كرد و قضیه تانژانت‌ها را در حل مثلث قائم‌الزاویه کروی به کار بست.

وی مسائل لاینحل هندسه کلاسیک را حل کرد و تحقیقاتی در اصول ترسیمات هندسی نمود که تا امروز هنوز کسی موفق به ارائه راه حل دیگری نشده‌ و از این حیث مسئله ابوالوفا در جهان مشهور است.

بـه علت خدمات فراوان بوزجاني و آثار بي نظيرش در ریاضیات و نجوم، دانشمندان اروپایی، قرن دهم میلادی را دوران ابوالوفا ناميده و یکی از دهانه های ماه را نيز به نام او نامگذاری کردند.

شهرت جهانی دانشمند ابوالوفا بوزجانی مرهون ترجمه رساله ها و کتاب های عمده و معتبر ریاضیات و هیأت از زبان یونانی به زبان عربی است.از آثار بوزجانی می توان كتاب اعمال هندسی، مجسطی بوزجانی، كتاب حساب بوزجانی یا المنازل السبع و رساله فی تركیب العدد الوفق فی المربعات را نام برد.

كتاب اعمال هندسی وی بدیعترین و جالبترین اثری است كه در دوره اسلامی درباره هندسه عملی پدید آمده است.بخش مهمی از كتاب مجسطی بوزجانی را می توان كتاب جامعی درباره علم مثلثات دانست كه در آن دستورهای مهم مثلثاتی ثابت شده و در مسائل متعدد و متنوع مورد استعمال قرار گرفته است.

کتابی که او در علم حساب نوشته است نخستین بار مورد توجه دانشمندان اروپایی قرار گرفت؛ زيرا بوزجانی در این کتاب برای حل معادله ها از اعداد صحیح استفاده کرده است. ابوالوفا کتاب بسیار ارزنده ای درباره نجوم، هندسه، مثلثات و حساب نوشت و طرح فرمول سهمی در آیینه های سوزنده که کـانون آن را اجاق نامید از بوزجانی است.

يکی از کتاب‌های علمی بوزجانی کتاب «فیما یحتاج الیه الصانع من الاعمال الهندسه» است که بعد از سال ۳۷۹ نوشته شده و بسیاری از روش‌های ساختن اشکال دوبعدی و سه‌بعدی که بوزجانی عرضه کرده، اقتباس است از آنچه در آثار اقلیدس، ارشمیدس، هرون اسکندری، تئودوسیوس و پاپوس آمده بوده، اما بعضی از مثال‌ها ابتکاری است.

در این اثر بوزجانی، مسائلی نیز راجع به تقسیم یک شکل به اجزایی که شرایط معینی را واجد باشند، آمده است.اثر نجومی بزرگ بوزجانی نيز «المجسطی» یا «الکامل» است؛ اين رياضيدان و منجم بزرگ ايراني در سال ۳۷۶ هجری درگذشت. 


منبع: خبرگزاري دانشجو
ارسال پست

بازگشت به “انجمن نجوم”